Lectuuropdracht: leegte achter de dingen. Mijn zoektocht naar een betekenisvol leven

 

Godsdienstleerkracht als getuige: 

• Hoe heeft dit boek mij geïnspireerd in mijn eigen zoeken naar zin en geloof?
• Wat heeft mij geraakt?
• Wat was herkenbaar voor mij?
• Wat riep vragen op bij mij?

Toen we deze opdracht kregen twijfelde ik heel hard. Welk boek zou ik lezen? Passie en twijfel leek me ook een interessant boek. Zeker omdat het gaat over een leerkracht godsdienst. Daar wilde ik graag ook het fijne van weten. Toch koos ik voor het boek "Leegte achter de dingen".  De titel "mijn zoektocht naar een betekenisvol leven" sprak me aan. Wat is dat nu een betekenisvol leven? Leef ik zelf betekenisvol? Zoveel vragen maar nog geen antwoorden.

Een paar weken later heb ik toch het boek " Passie en twijfel" aangekocht. Ook al gebruik ik het niet voor deze lectuuropdracht als de tijd rijp is m.a.w. wanneer ik eindelijk tijd heb ga ik er eens werk van maken.  Het ligt al klaar op mijn nachtkastje naast nog twee boeken die ik ook nog moet lezen voor mijn opleiding. Dit zal vermoedelijk nog even duren.

Zo gezegd zo gedaan. Ik moet eerlijk bekennen dat ik geen actieve lezer ben. Het ontbreekt me vaak aan tijd maar vooral aan innerlijke rust om me echt achter een boek te zetten. Het gebeurt ook regelmatig dat ik moeite heb om mijn aandacht erbij te houden. Benieuwd hoe het lezen me deze keer zou afgaan.

Gelukkig viel dit goed mee. Het is geen al te zwaar boek en ik hou wel van de authentieke schrijfstijl van Claartje Kruijff.  Boeken die vertellen vanuit eigen ervaringen hebben altijd al mijn voorkeur gehad.

Wat me al meteen opviel is hoe Klaartje vanuit een goede en veilige werkomgeving beslist om iets anders te gaan doen in haar leven. Ze had een goede baan, verdiende aardig maar toch voelde zij diep van binnen dit is het niet. Ze zocht naar meer inhoud. Iets dat haar meer kon raken. Ze werkte uiteindelijk voor een grote multinational. Hoe je het ook draait of keert je bent niet echt met mensen bezig maar met centen. Alles draait om presteren en nog eens presteren. Daarmee wil ik niet gezegd hebben dat mensen die in grote bedrijven werken geen betekenisvol leven kunnen leiden. Het is alleen zo dat niet iedereen gemaakt is voor zulke jobs. 

Claartje citeert in haar boek ook een fragment uit het dagboek van een joodse vrouw uit de Tweede Wereldoorlog "Het verstoorde leven" van Etty Hillesum beter genaamd. Dit fragment omschrijft heel mooi hoe sommige mensen op zoek zijn naar een betekenisvol leven.

Ik citeer:

Maar toen ik daar zo fietste over de Apollolaan, was er weer dat zoekende, dat ontevredene, het voelen van de leegte achter de dingen, dat niet vervuld zijn van het leven, maar het gepieker zonder lijn of zin. Een ook de overweging: enfin, ook dit gaat voorbij, brengt dit keer geen rust.

Klaartje werd enorm geraakt door dit fragment. Vooral de regels --> was er weer dat zoekende.
Het zoekende is iets dat je overkomt zegt Klaartje. Dat zoekende dat van binnenuit komt en tegelijkertijd van buitenaf. Ik denk dat iedereen soms met dezelfde vragen zit. Je zoekt iets maar je vindt de juiste richting niet. Héél herkenbaar.

Ik heb eigenlijk identiek hetzelfde meegemaakt als Claartje. Voor ik het onderwijs instapte heb ik 10 jaar in de privé gewerkt. Ik werkte als administratief bediende. Een job waar ik geen voldoening uit kon halen. Ik wilde iets anders maar wat juist wist ik eigenlijk niet goed. Na jarenlang op een bureau te zitten wist ik één ding dat nooit meer. Mijn tante zei op een bepaald moment is leerkracht niks voor jou? Ik moest eerst eens hard lachen. Na een tijdje begonnen de puzzels toch samen te vallen. Waarom niet? Ik kon goed babbelen, ik ben altijd goed voor een groep geweest. Waarom niet dacht ik? Wat heb ik te verliezen. Na de geboorte van mijn dochter heb ik dan ook beslist om terug te gaan studeren. Ik wist het plots "ik wilde leerkracht worden". Ik ben er dan ook helemaal voor gegaan. In mijn omgeving schrokken ze van mijn beslissing. "Ons Ellen" leerkracht worden. Ik was vroeger in de klas niet bepaald de braafste. Dus dat ik nu net het onderwijs in wilde was toch een ongeziene wending. Misschien voor mij ook de start naar een meer betekenisvol leven?

Dat ik ging studeren voor leerkracht was dus voor velen een echte verrassing. De studie ging me echter goed af en ik voelde meteen dat het lesgeven helemaal mijn ding was. Ik stapte dan ook meteen heel enthousiast het werkveld in. Héél toevallig rol ik enkele jaren later in een interim godsdienst. Wie had dat ooit gedacht. Dit vak valt met geen enkel ander vak te vergelijken. Ik was meteen heel enthousiast maar ik liet het idee om godsdienstleerkracht te worden varen want ik zag opnieuw studeren op dat moment echt niet zitten.

Op een bepaald moment viel de interim weg en gaf ik alleen nog maar mijn andere vakken. Na een tijdje begon ik toch te twijfelen. Ik miste toch iets. Ik had veel voldoening gehaald uit mijn lessen godsdienst meer als bij mijn andere vakken. De band die ik had met de leerlingen was helemaal anders. Zo omschrijft Claartje het ook ook in haar boek. Ze had haar goede job opgegeven en speelde met het idee om theologie te gaan studeren. Dit is geen voor de hand liggende keuze. Ook in mijn omgeving keken ze opnieuw raar op toen ik vertelde dat ik opnieuw ging studeren maar nu het vak godsdienst. Dit wijt ik helemaal aan het feit dat de meeste mensen niet goed begrijpen wat geloven en het vak godsdienst juist inhoudt. Mijn man heeft eigenlijk een gelijkaardig parcours afgelegd. Hij is op een bepaald moment ook terug gaan studeren voor leerkracht lager onderwijs. Het vak godsdienst was het enige vak waar hij oorspronkelijk tegenop zag. Pas door zijn studie is hij anders gaan kijken naar het vak godsdienst. We hebben vaak een heel verkeerd beeld van God en geloven. Je leert op een volledig andere manier kijken naar godsdienst. 

Een vraag die ik mezelf ook al heel vaak heb gesteld trouwens. Wat is geloven nu eigenlijk juist?
En weet ik eigenlijk wel genoeg over geloven? En als ik zelf soms nog zoveel twijfel over geloven waarom zou ik dan in hemelsnaam een goede leerkracht godsdienst kunnen worden. Ik was blij te ontdekken dat ook Claartje met dezelfde vragen heeft geworsteld en trouwens nog steeds soms onzeker is. Claartje zegt dat het ze dikwijls veel ruimte laat in haar gesprekken. Sommige mensen vinden dat net niet leuk. Ze willen eerder duidelijkheid. Claartje vraagt zich dan ook openlijk af of door het net niet-weten heen ze soms meer te weten komt over het geloof. Dit klinkt heel paradoxaal maar ik begrijp haar standpunt daarin. Ik ontdek nog elke dag dingen net doordat ik soms twijfel en me veel vragen stel. Geloven in God is dus voor iedereen anders. Je mag je eigen weg vinden of zelf ontdekken. Oef ik was gerustgesteld.

In haar eerste hoofdstuk omschrijft Claartje ook iets moois nl. hoe minder je bezig bent met jezelf hoe gelukkiger je kan worden. De voldoening die je krijgt als je iets voor een ander kan doen geeft een  soort verbondenheid vertelt Claartje.  En net die verbondenheid is heel belangrijk om te spreken van een betekenisvol leven vind ik persoonlijk. Ook nu in het coronatijdperk blijkt wel hoe belangrijk die verbondenheid wel niet is. Je bent verbonden met iets of iemand en je voelt de zinvolheid. Het zijn die momenten die iets kunnen betekenen voor jezelf maar soms ook voor de ander.

In hoofdstuk drie spreekt Claartje heel mooi over "je bent een naaste". Dit betekent niet alleen voor je eigen omgeving. Claartje zag op een bepaald moment aan het perron de noden van een vrouw die hulp nodig had.  Ze stapt er op af ook al wist ze dat ze waarschijnlijk haar trein zou missen. Het gevoel dat je iets moet doen voor een ander zonder er iets voor terug te krijgen. Dat noem ik barmhartigheid. Barmhartig zijn is nieuw leven geven aan een ander en daardoor zelf meer mens worden. Denk maar aan het verhaal van de barmhartige samaritaan. 

Claartje voelde zich achteraf dan ook meer mens en gelukkig. Vele mensen sluiten hun ogen de dag van vandaag voor de noden van andere mensen. Ik denk dat ik zelf ook iemand ben die oog heeft voor anderen.  Als toekomstig godsdienstleerkracht wil ik er ondermeer voor zorgen dat mijn leerlingen hun ogen niet sluiten voor de noden van anderen. 

In hoofdstuk zes vertelt Claartje ook over hoe je om kan gaan met verdriet. Meer specifiek dat het niet nodig is om verdriet weg te stoppen. In onze huidige maatschappij lijkt er soms geen plaats meer voor verdriet en lijden. Jongeren maar ook volwassenen vinden verdriet tonen vaak een teken van zwakte. Claartje vertelt in haar boek dat verdriet toelaten net een sterkte kan zijn. Mensen weten zich vaak geen houding bij mensen met veel verdriet en als ze merken dat de persoon in kwestie het leven terug oppakt wordt dit bestempeld als " het gaat precies al beter". Deze quote uit haar boek vind ik echt pakkend: 'Blijf maar een tijdje bij je verdriet, anders verschraal je vanbinnen'. Dit betekent in mensentaal dat als je te snel voorbij gaat aan je verdriet dan kun je verharden, verbitteren zelfs. 

Niks zo erg denk ik als dingen of mensen je niet meer kunnen raken. Net als je het niet wegstopt en de pijn laat komen kan er een nieuwe kracht tevoorschijn komen. Met deze mooie en betekenisvolle woorden wil ik graag afsluiten.

Godsdienstleerkracht als specialist en moderator: 

• Kies drie ingrediënten uit het leerplan. Tot welke nieuwe inzichten ben je vanuit de lectuur gekomen m.b.t. deze ingrediënten.

ingrediënt 1: 

196 Ontferming en barmhartigheid

uitleg ingrediënt: Zich het lot aantrekken van en zorg dragen voor... zoals God zich het lot van mensen aantrekt, zorg draagt en toekomst geeft.

Nieuwe inzichten: Ik denk dat er voor ons als leerkrachten godsdienst een heel belangrijke taak is weggelegd. De leerlingen namelijk hun ogen te laten openen voor mensen in nood. Ik wist al dat ik hierop wil inzetten maar dankzij dit boek is het nog eens extra duidelijk geworden hoe belangrijk dit is. Ik zie mezelf daarin eigenlijk een beetje als een nieuwe moderne profeet. Een profeet is iemand die iets ziet en dit wil aankaarten. Dit kan vanalles zijn, een onrecht, iets dat fout loopt etc. Door de leerlingen af en toe een andere bril te geven hoop ik dat ze kunnen uitgroeien tot empathische, warme en kritische wereldburgers. 

ingrediënt 2: 

109 Spirituele en persoonlijke groei in verschillende levensbeschouwelijke visies

uitleg ingrediënt: Het aanreiken, voorleven, kiezen en zich eigen maken van waarden, deugden, rituelen, levenswijsheid,...

Nieuwe inzichten: Dankzij dit boek besef ik dat een spirituele groei voor iedereen anders is en dat twijfels heel normaal zijn. Net de twijfels kunnen je een ruimer inzicht bieden. Elke mens is uniek, ook ik en ik ben ervan overtuigd dat ik op mijn eigen manier mijn persoonlijke en spirituele groei ga doormaken. 

ingrediënt 3: 

94 Ambiguïteit in lijden

uitleg ingrediënt:Lijden zien en/of ervaren kan voor meervoudige perspectieven zorgen: hoop en wanhoop, aanvaarding en weerstand, overleven, angst en vertrouwen,...

Nieuwe inzichten: Ik vond het stukje over lijden heel pakkend zoals hierboven ook beschreven. Ik wil dit graag ook zo overbrengen naar de leerlingen. Stop verdriet niet weg maar geef het een plaats in je leven. I.pv. hardheid en bitterheid hoop bieden. Een belangrijke taak voor ons als godsdienstleerkracht. Hoe meer ik erover nadenk hoe meer ik besef hoe belangrijk wij kunnen zijn in het leven van onze jongeren.